Het geheim van Erasmus historische roman , Maurits Tompot

Wat is de relatie tussen de Goudse glazen en Erasmus? Waarom keerde Erasmus zijn geboortestad Gouda de rug toe? In deze spannende roman onthullen Maurits Tompot en Ines van Bokhoven de onbreekbare relatie tussen Gouda en Erasmus, de stad die de grote denker werkelijk voortbracht. 

Als de beroemde Goudse glasmaker Dirck Crabeth, kort na de verwoestende brand van de Sint-Janskerk in 1552, in het diepste geheim bij inquisiteur Herman Lethmaet wordt ontboden, vreest hij het ergste. Hij had zich immers verzet tegen de grootse plannen van de vroedschap om van de nieuwe kerk een pronkstuk te maken? Maar de inquisiteur is overtuigd van het bestaan van een onbekend werk van de inmiddels overleden Erasmus, getiteld 'Corpus Vitrearum' ('Het glazen lichaam'). Het document, dat plannen zou bevatten voor gebrandschilderde glazen in de Sint-Jan, moet ergens verborgen zijn... Lethmaet vraagt Dirck het op te sporen en het te gebruiken voor zijn werk aan de nieuwe Sint-Janskerk. 

Geholpen door een jonge monnik gaat Dirck op zoek. Het zal een opdracht blijken die niet alleen hem in gevaar zal brengen, maar waarvan de gevolgen de stad zelf zullen doen verscheuren in tweestrijd en verraad... 
 

Maurits Tompot is al vijfentwintig jaar werkzaam in de kosterij van de St.-Janskerk in Gouda. In binnen- en buitenland geeft hij lezingen over de wereldberoemde gebrandschilderde glazen van de Sint-Jan. In deze spannende roman geeft hij zijn vondsten prijs.
Ines van Bokhoven is schrijfster met een speciale interesse voor geschiedenis.

MENINGEN: In 1552 brandt in Gouda de St. Janskerk af. Glazenier Dirck Crabeth krijgt opdracht om nieuwe glazen te maken. Hij wil niet de oude situatie herstellen met afbeeldingen van heiligen, maar oud- en nieuwtestamentische taferelen tegenover elkaar plaatsen. Hij wil het plan uitwerken dat stond in een door een monnik teruggevonden boekje van Erasmus. Dit zijn gevaarlijke denkbeelden in een tijd dat de Inquisitie op jacht was naar mensen met ketterse ideeen, want gelovigen werden niet verondersteld over hun geloof na te denken. Ondanks tegenwerking en verdachtmaking worden de glazen een triomf voor Crabeth terwijl hij er zijn afwijzing van Philips II duidelijk in heeft verwerkt. Een intrigerende thriller vanwege de rol van Erasmus - zijn afkomst is nog steeds met een mysterie omringd -, vanwege de historische figuur Crabeth en vanwege zijn beroemde glazen en het tijdsbeeld in de stad Gouda met de opkomende Reformatie en Inquisitie. Voor Gouwenaars verplichte literatuur en voor anderen reden om de beroemde glazen eens goed te gaan bekijken. Paperback met normale druk.

G.P. Schuring

Bijzonder prettig leesbare en spannende historische roman. Door de vele uitleg vond ik het soms ook wel een YA-roman. Het taalgebruik voerde niet helemaal terug naar de tijd waarin het verhaal speelt, maar de oude namen deden dat wel. De denker Erasmus was van mening, dat de bijbelverhalen rechtstreeks tot de mensen moesten spreken en niet via de Roomse kerk, die te veel invloed en/of macht zouden hebben. Omdat de bevolking niet zelf kon lezen, wilde hij via nieuwe gebrandschilderde kerkramen de verhalen overbrengen, die tot dan toe hoofdzakelijk afbeeldingen van allerlei heiligen lieten zien. Deze denkbeelden en schetsen van hoe die ramen dan zouden moeten worden, stonden in een zoekgeraakt boekje van zijn hand. Na een brand in de kerk van Gouda, krijgt de beroemde glazenmaker Crabeth opdracht voor nieuwe ramen te zorgen. Hij wil dit doen aan de hand van het boekje, dat halverwege deze roman teruggevonden is. Dit idee was te nieuw en hervormend voor die tijd en het vroedschap en de pastoor waren er fel op tegen. Crabeth wordt tegengewerkt en bedreigd, maar door (soms invloedrijke) medestanders, lukt het hem toch een en ander te verwezenlijken. Hij weet zelfs in één van de glazen een heel gevaarlijk grapje uit te halen. In het boek staan enkele illustraties en de afbeelding op de kaft wordt verklaard. Summier wordt ook verteld hoe het maken van gebrandschilderde ramen in zijn werk ging. Een boeiende, informatieve en vlot leesbare historische roman, een beetje in de stijl van de historische romans van Simone van der Vlugt.

Als de Sint Jan van Gouda in 1552 door brand verwoest wordt, krijgt glasschilder Dirck Crabeth de opdracht om voor nieuwe gebrandschilderde ramen te zorgen. Hij wordt ontboden bij professor Lethmaet uit Utrecht die hem de opdracht geeft om een verdwenen boekje van Desiderius Erasmus op te sporen. Dit boekje bevat plannen voor gebrandschilderde ramen van de Sint Jan. Lethmaet vindt het uiterst belangrijk dat door het gebruik van de afbeeldingen in de ramen van de kerk het woord van God wordt verspreid. Dirck krijgt hulp van monnik Cornelius en na een ingewikkelde zoektocht vindt deze het boekje.

Dan komt de schout bij hem. Dirck wordt verdacht van het in bezit hebben van een 'ketters geschrift', ofwel, het boekje van Erasmus. De schout gelast tot huiszoeking en dan vindt er een dramatische gebeurtenis plaats...

Dit is een vlot lezend, boeiend boek over Gouda in de 16e eeuw. Het overheersende katholicisme komt duidelijk naar voren. Ook hetgeen er met de ketters gebeurde.

Maurits Tompot geeft al jaren lezingen over de beroemde ramen van de Sint Jan. Ines van Bokhoven is schrijfster en gespecialiseerd in geschiedenis.

Als oud Gouwenaar was ik erg benieuwd naar dit boek. Het boek houdt je aandacht vast van de eerste tot de laatste bladzijde. Jammer dat het uit was, daarom het nog een tweede keer gelezen.
Ik ben benieuwd in hoeverre de fictie van de werkelijkheid afwijkt, anderzijds geeft het boek een erg leuke inkijk in het tot stand komen van de Goudse glazen en de rol die Erasmus hierbij heeft gespeeld.
Wanneer ik nog eens in Gouda kom, zal ik zeker de wereld beroemde glazen weer een keer gaan bekijken.

Goed leesbaar boek, wat je graag in één keer wilt uitlezen. Geeft ook goed weer hoe het er in die vervlogen jaren uit heeft moeten zien en hoe het er toe ging. Hou je van dit genre? Dan is dit zeker de moeite waard.

Een schitterend spannend boek met Goudse historische achergronden. Je leest het in één keer uit!

Erasmus speelt verder geen rol in dit verhaal. Tijdens de brand in Gouda (1552) brandt de kerk af. Het gemeentebestuur besluit om een kerk te laten bouwen voorzien van glas-in-lood-ramen. Omdat de priester de brand als straf van God ziet, wil hij sobere ramen. Menigeen is het niet met hem eens en zien in hem een volger van Luther en Erasmus. In Tergouwe vermoed een monnik dat er nog een onbekend werk van Erasmus moet zijn. Samen met de priester, die zijn leven in Gouda niet meer zeker is, gaan zij op onderzoek uit. 

Het boek heeft veel historische achtergronden: de brand in de kerk, de bouw van de nieuwe kerk (St. Jan) en de pestepidemie. De beschrijving van deze historische feiten zijn in de verhaaltrant opgenomen en lezen heel plezierig. Het geeft een beeld van het leven in de 16e eeuw. Het boek wordt uiteindelijk gevonden maar niet opgenomen in de kloosterbibliotheek.

Dit boek is een absolute aanrader. Zelfs als je niets met Erasmus, geschiedenis of Gouda hebt, leest dit boek als een trein. Zonder het persoonlijke drama uit het oog te verliezen wordt de speurtocht van Dirck Crabeth meeslepend en vol snelheid verteld. Van Bokhoven is een talentvolle schrijfster met een grote toekomst. Ik kijk uit naar haar volgende roman.

Deze spannende historische roman heeft genoeg stopping power. Het geeft bovendien twee unieke geheimen prijs. Ten eerste dat Erasmus toch in Gouda geboren is en er alles aan heeftgedaan om zijn 'defectis natalus' te verdoezelen en ten tweede dat de iconografie van de Goudse Glazen van zijn hand zijn.

Erg goed verhaal en leuke kost voor de liefhebber van Nederlandse geschiedenis en cultuur. Een aanrader!

Het boek staat aangegeven als fictie, maar het is meer een historische roman, waar 80 procent echt gebeurt is. Knap om zoiets in een spannende roman te verwerken

Het onderwerp van het verhaal leek me interessant maar, omdat ik de schrijfstijl erg eenvoudig vond, ben ik er na 30 bladzijden mee gestopt. Ik vind dat dit boek hoort bij de categorie jeugdboeken. Mede omdat om de haverklap de gedachten van personen cursief zijn afgedrukt. Dit vond ik nogal kinderachtig.