De verhalenvertelster , Jodi Picoult

Sage werkt in een bakkerij. Ze raakt bevriend met Josef, een aardige oude man die vaak met zijn hondje door de buurt wandelt. Tot de dag dat hij haar een foto van zichzelf laat zien in SS-uniform, vertelt dat hij wil sterven en haar vraagt hem daarbij te helpen. Sage weigert. Haar grootmoeder, Minka, met wie ze een sterke band heeft, is een overlevende van de Holocaust. Ooit was Minka een vrolijk meisje dat ervan droomde schrijfster te worden. Maar die dromen vielen in duigen toen ze naar Auschwitz werd gedeporteerd.

MENINGEN: De 26-jarige Sage Singer ontmoet tijdens een bijeenkomst van haar rouwverwerkingsgroepje de 95-jarige Josef Weber. Ze raken bevriend en Sage vertelt over het auto-ongeluk waarbij ze haar moeder verloor en de helft van haar gezicht verminkt raakte. Als ze ook vertelt dat haar grootmoeder Auschwitz overleefd heeft, bekent de zachtmoedige, beminnelijke Josef opeens dat hij een nazi is geweest, niet meer wil leven en of Sage hem daarbij helpen wil. Sage is ontzet en zoekt contact met een nazi-jager om achter de waarheid te komen omtrent Josefs misdaden. Met vlotte pen en in een wisselend vertelperspectief laat de auteur van tientallen romans de verschillende karakters hun verhaal vertellen. De kracht ligt in de nuance, de gecompliceerdheid van keuzes die gemaakt worden in moeilijke tijden en dat goed en kwaad twee zijden van dezelfde medaille zijn. Uitvoerig gedocumenteerde en onderhoudende roman waarin de thema’s wroeging, wraak en vergeving in heden en verleden goed uitgewerkt zijn. Kleine druk.

S. Roest-Mouissie

Ik heb veel boeken over de Tweede Wereldoorlog gelezen omdat het onderwerp me interesseert. Dit boek is echter extra bijzonder omdat het verhaal vanuit drie personages wordt verteld, waar van er twee in de oorlog tegenover elkaar stonden: een voormalig SS'er en een overlevende van Auschwitz. Beide kanten worden mooi verteld. Wat ik vooral knap vind van de schrijfster is dat ze de kant van de SS'er zo weet te vertellen dat je toch sympathie hebt voor de oude man die hij zoveel jaar later is (natuurlijk niet voor zijn daden tijdens de oorlog, dat blijft gruwelijk).
Wat steeds terugkomt in het boek, is het maken van keuzes. Dit geldt vooral voor Sage, het derde personage en degene die de andere personages en verhaallijnen verbindt. Het einde van het boek zet je aan het denken: maakt ze de juiste keuze en wat zou jij zelf doen?

Na de dood van haar vader heeft Sage het erg moeilijk gehad de dagelijkse routine weer op te pikken. Het bakken van brood scheen daarbij het medicijn voor haar te zijn. Haar vader heeft geprobeerd om zijn dochters het bakken bij te brengen, maar allemaal waren ze te druk met ander zaken. Uiteindelijk is ze na de het overlijden van haar moeder bij bakkerij ‘Ons dagelijks brood’ gaan werken als bakker.
Al enige tijd neemt Sage deel aan een therapiegroep die zich voornamelijk richt op rouwverwerking. Ondanks de vertrouwensband die de leden onderling hebben opgebouwd, schaamt zij zich nog steeds voor de littekens in haar gezicht. Josef Weber is sinds een aantal weken ook aangeschoven in de therapiegroep. Het is een zwijgzame oude man die waarschijnlijk pas een dierbare is verloren. Saga herkent hem van de bakkerswinkel, daar zit hij vaak met zijn hondje aan zijn voeten urenlang in een zwart boekje te schrijven.
Sage en Josef raken met elkaar in gesprek en langzaam groeit er een vriendschappelijk band tussen de twee. Op een dag zegt hij dat hij dood hoort te zijn en vraagt Sage hem te helpen sterven. Hij is ervan overtuigd dat hij niet vanzelf dood kan gaan, dat hij voor eeuwig gedoemd is te blijven leven met een onwaarschijnlijk groot schuldgevoel. Een schuldgevoel dat heeft hij overgehouden aan zijn verleden. Sage is uiteraard verbaasd over zijn vraag. Nadat hij haar een foto van zichzelf in een SS-uniform heeft laten zien slaat bij haar verbazing om in ongeloof, hoe kan zo’n lieve man nou zoveel op zijn geweten hebben?
Kan ze ingaan op zijn verzoek, kan ze vergeten wat er in de oorlog met de Joden is gebeurd? Sage besluit hem aan te geven, haar oma is een overlevende van de Holocaust en vindt daarom dat hij moet boeten voor zijn wandaden, ook al is het ruim 70 jaar geleden.

Tussen de verschillende delen van het verhaal loopt er ook nog een fantasieverhaal als rode draad door het verhaal heen. Het verhaal is geschreven door Minka, maar ze heeft het verhaal nooit afgemaakt….
Wat een meeslepend, indrukwekkend, aangrijpend en emotioneel verhaal is ‘De verhalenvertelster’. Vanaf het begin wordt je als lezer gelijk in het verhaal gezogen, de hoofdstukken die eigenlijk verhalen op zich zijn, worden afgewisseld met de cursief geschreven fantasieverhaal. Van elk personage kom je steeds meer te weten, uiteindelijke lopen alle losse draadjes mooi in elkaar over. Het beeld dat je krijgt van de mensonterende behandeling die de Joden en de etnische minderheden tijdens de oorlog hebben moeten doorstaan is gewoonweg verschrikkelijk. Door het verhaal van Josef krijg je een goed beeld hoe de jonge Duitsers worden opgeleid om te doen wat er van ze werd verwacht. Ook zij konden niet anders….(wat een dooddoener) Vandaar dat jaren later de Nazi soldaten om vergiffenis hebben gevraagd, maar hoe vergeef je iemand die een doodzonde heeft begaan? In het boek staat heel mooi…. ‘Je moet hem wel vergeven, doe je dat niet dan zal het als onkruid voortwoekeren’.

Had ik bij aankoop van dit boek geweten dat dit boek zo ongelooflijk mooi was (naar mijn mening één van de mooiste Picoult boeken tot nu toe), dan had ik hem geen halfjaar onaangeraakt in mijn boekenkast laten staan.

Heel even had ik moeite om in het verhaal te komen, vandaar ook dat het zo lang duurde voordat ik er goed en wel aan begon. Maar al snel werd ik opgezogen in de wereld van Sage (de hoofdpersoon) en was er geen stoppen meer aan.
Ik vloog van het huidige tijdperk terug naar de tweede wereldoorlog en weer terug naar 2013. Ik keek over de schouder mee van een oorlogsmisdadiger, over de schouder van een oorlogsslachtoffer en van een kleindochter die deze aangrijpende gebeurtenissen moest/wilde aanhoren.

Het is vreemd om over een onderwerp als dit, de tweede wereld oorlog en de Jodenhaat van die tijd, te zeggen dat het een magisch verhaal is. Het onderwerp is niet magisch. Dat is bikkelhard, hartverscheurend en afschuwelijk.
Maar de manier waarop Picoult dit boek heeft geschreven, de nauwkeurigheid, de goed uitgewerkte tijdsverloop. De ontwikkeling van de personages. De omschrijving van de plekken. Dat heeft ze zo prachtig gedaan. Je staat voor je gevoel naast de personages. Je ziet wat zij zien, je voelt wat zij voelen.

En je merkt dat Picoult dit met alle respect heeft geschreven. Het lijkt op een lesje geschiedenis, maar dan op een mooie manier.
Ik heb best wat oorlogsromans gelezen, maar dit is toch wel de meest bijzondere die ik in handen heb gehad.

Jodi Picoult heeft wederom weer een waanzinnig boek afgeleverd. Eentje waarbij je door wilt lezen, die je niet kan weg leggen. Een verhaal waar je in word gezogen en er pas uit komt als het uit is en je een zucht en een 'wow' over je lippen hebt laten glijden.